Uitvraag nieuwe actiepunten

Nieuwe actiepunten gezocht voor Actieplan Open Overheid
Binnen het herijkte Actieplan Open Overheid (2026-2027) is ruimte voor nieuwe actiepunten. Op 20 augustus zijn alle voorstellen ingestuurd voor de herijking van het Actieplan Open Overheid (2026-2027). Er zijn ideeën binnengekomen op het gebied van open data, open informatie, open algoritmen, open standaarden en open source. Dit zijn concrete voorstellen voor projecten van maatschappelijke organisaties en kennisinstellingen die, samen met (lokale) overheden, bijdragen aan een openoverheid.
Toegekende voorstellen ontvangen een bijdrage van €10.000 tot €50.000 om het voorstel uit te werken tot een concreet actiepunt binnen het herijkte actieplan. Samen met de betrokken overheidsorganisatie breng je jouw actiepunt vervolgens in de praktijk en lever je een waardevolle bijdrage aan de beleidsontwikkeling van open overheid.
Actuele beleidsvragen
Op basis van de genoemde criteria hebben we de voorstellen beoordeeld en de indieners geïnformeerd over de toekenning en met welke overheidsorganisatie er samengewerkt wordt. Zij leveren het product of dienstop, in samenwerking met deze organisatie. Zo dragen ze met het voorstel direct bij aan beleidsontwikkeling.
1. Open data – High-value datasets
Welke maatschappelijke thema’s vereisen hoogwaardige (high-value) datasets en hoe kunnen maatschappelijke organisaties bijdragen aan hergebruik, verbetering en co-creatie? Voorstellen kunnen zich richten op data-ecosystemen, use cases of visualisatietools.
2. Open informatie – Monitoren open overheid
Om de ontwikkeling naar een open overheid te stimuleren, is het belangrijk om te monitoren welke voortgang wordt geboekt met diverse initiatieven binnen de verschillende onderdelen van de overheid, soms in samenwerking met de maatschappij. Om de informatiehuishouding van de overheid te monitoren hebben we bijvoorbeeld volwassenheidsniveaus. Voor het thema openbaarheid is echter nog behoefte aan verdere uitwerking van een gebruiksvriendelijk en voor de samenleving relevant monitoringsinstrument, met passende indicatoren. Daarom zijn we op zoek naar voorstellen voor monitoring van openbaarheid, of zelfs het bredere thema open overheid. Bij het opstellen van een voorstel is het belangrijk om bestaande systemen en initiatieven mee te nemen. Denk hierbij aan de indicatoren uit het Meerjarenplan van de VNG, de Monitor implementatie Woo van de VNG en het rijksbrede Woo-dashboard, dat inzicht biedt in de afhandeling van Woo-verzoeken door ministeries.
3. Open informatie – Betekenisvolle openbaarheid van overheidsinformatie
Er wordt steeds meer overheidsinformatie openbaar gemaakt, zowel actief als op verzoek. Dit wordt onder andere gestimuleerd door de Wet open overheid (Woo). Maar draagt deze groeiende hoeveelheid beschikbare informatie daadwerkelijk bij aan transparantie vanuit het perspectief van de burger? Wij zijn op zoek naar ideeën, oplossingen en tools die al openbaar gemaakte informatie betekenisvol maakt voor de samenleving en verschillende doelgroepen in de samenleving.
4. Open informatie – Uitzonderingsgronden Woo
Het uitgangspunt van de Woo is dat overheidsinformatie openbaar is, tenzij er sprake is van een uitzonderingsgrond. Deze uitzonderingen zijn bedoeld om andere belangrijke belangen te beschermen, zoals de privacy van personen of de veiligheid van de staat. Overheidsorganisaties zijn verantwoordelijk voor een zorgvuldige toepassing van deze uitzonderingsgronden bij het afhandelen van Woo-verzoeken, door deze informatie te lakken. De (mate van) toepassing van deze uitzonderingsgronden is een belangrijk onderwerp voor zowel de maatschappij als de overheid, omdat het iets zegt over de uitvoering van de Woo. Momenteel is hierover echter nog weinig overheidsbrede data beschikbaar. We zijn daarom op zoek naar onderzoek dat hier inzicht in kan geven, bijvoorbeeld met behulp van nieuwe technologieën zoals AI.
5. Open informatie – Financiering politieke partijen
Er wordt een dashboard ontwikkeld om de financiering van politieke partijen inzichtelijk te maken. Hoe kan een dashboard voor partijfinanciering worden ingezet door maatschappelijke partijen en hoe kan het verbeterd worden? Mogelijke thema’s zijn gebruikersonderzoek, feedbackloops of bredere communicatie.
6. Open algoritmen – Transparantie over algoritmes
Wat hebben burgers nodig om duidelijk, begrijpelijk en toegankelijk geïnformeerd te worden over het gebruik van algoritmes bij overheidsbesluitvorming? Daarbij gaat het om de volgende deelvragen: A. Wat willen burgers weten? Denk aan informatie over de gebruikte data, het typealgoritme, en hoe en waarom een besluit tot stand is gekomen. B. Wanneer willen zij deze informatie ontvangen? Is dat tijdens de verwerking van hun gegevens, of pas op het moment dat er een besluit wordt genomen? C. Op welke manier willen zij deze informatie ontvangen? Bijvoorbeeld schriftelijk, visueel of auditief – en in welke vorm: juridisch, technisch of juist in gewone, begrijpelijke taal? Kortom: Hoe ziet voor de ideale vorm van transparantie van algoritmen voor burgers eruit?
Beoordelingscriteria
De beoordeling gebeurt door vertegenwoordigers van de Rijksoverheid, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties. Elke aanvraag wordt getoetst aan onderstaande criteria:
1. Inhoudelijk: Het actiepunt past binnen (één of meer van) de volgende thema’s: 1) Open data, 2) Open informatie, 3) Open algoritmen,4) Open standaarden, 5) Open source.
2. Samenwerking: Het voorstel is ingediend dooreen maatschappelijke organisatie of kennisinstelling. Het actiepunt wordt uitgevoerd in samenwerking met een overheidsorganisatie. Bij de beoordeling wordt meegewogen in hoeverre het voorstel aanleiding biedt tot samenwerking tussen de indienende organisatie en de overheid.
3. Impact en maatschappelijke meerwaarde: Het actiepunt moet bijdragen aan zichtbare en concrete verbeteringen op het gebied van open overheid.
4. Haalbaarheid: De aanvraag bevat een realistische planning (met heldere fasering en mijlpalen) en begroting. Beoordeeld wordt of het actiepunt uitvoerbaar is binnen 1,5 jaar én past binnen het aangevraagde budget. Het budget kan ook als medefinanciering dienen.
5. Bekwaamheid van indieners: Aanvragers tonen aan over relevante ervaring, expertise en capaciteit te beschikken. Onderbouwing kan bijvoorbeeld via beschrijving van eerdere projecten.
6. Innovatie en herbruikbaarheid: Voorkeur gaat uit naar voorstellen die nieuwe methoden, technologieën of benaderingen toepassen en die herbruikbaar zijn voor andere overheidsorganisaties of maatschappelijke initiatieven.
Planning
· Bekendmaking uitslag: 15 oktober 2025
· Start nieuwe actiepunten: 1 januari 2026
Aanvraagformulier
Deze aanvraag is gesloten.
Meer informatie
Heb je nog vragen? Neem gerust contact op met de projectleider herijking Actieplan Open Overheid Paul Suijkerbuijk: Paul.Suijkerbuijk@ecp.nl