Actieplan Open Overheid
Nieuwe actiepunten gezocht voor Actieplan Open Overheid
Werk mee aan het herijkte Actieplan Open Overheid (2026-2027)! Heb je een innovatief idee op het gebied van open data, open informatie, open algoritmen, open standaarden of open source? Dien dan uiterlijk 20 augustus 2025 je voorstel in. Toegekende voorstellen ontvangen een bijdrage van €10.000 tot €50.000 om het voorstel uit te werken tot een concreet actiepunt binnen het herijkte actieplan. Samen met de betrokken overheidsorganisatie breng je jouw actiepunt vervolgens in de praktijk en lever je een waardevolle bijdrage aan de beleidsontwikkeling van open overheid.
Waar zijn we naar op zoek?
Binnen het herijkte Actieplan Open Overheid (2026-2027) is ruimte voor nieuwe actiepunten. Dit zijn concrete voorstellen voor projecten van maatschappelijke organisaties en kennisinstellingen die, samen met (lokale) overheden, bijdragen aan een openoverheid.
De thema’s:
· Open data
· Open informatie
· Open algoritmen
· Open standaarden
· Open source
Je voorstel moet aansluiten op één of meer van deze thema’s en inspelen op actuele beleidsvragen. Hieronder vind je deze beleidsvragen. We vragen je een concreet voorstel in te dienen dat een antwoord biedt op een van de onderstaande beleidsvragen.
Op basis van de genoemde criteria beoordelen we je voorstel en informeren we je over de toekenning en met welke overheidsorganisatie je gaat samenwerken. Je levert je product of dienst op, in samenwerking met deze organisatie. Zo draag je met jouw voorstel direct bij aan beleidsontwikkeling.
Actuele beleidsvragen
1. Open data – High-value datasets
Welke maatschappelijke thema’s vereisen hoogwaardige (high-value) datasets en hoe kunnen maatschappelijke organisaties bijdragen aan hergebruik, verbetering en co-creatie? Voorstellen kunnen zich richten op data-ecosystemen, use cases of visualisatietools.
2. Open informatie – Monitoren open overheid
Om de ontwikkeling naar een open overheid te stimuleren, is het belangrijk om te monitoren welke voortgang wordt geboekt met diverse initiatieven binnen de verschillende onderdelen van de overheid, soms in samenwerking met de maatschappij. Om de informatiehuishouding van de overheid te monitoren hebben we bijvoorbeeld volwassenheidsniveaus. Voor het thema openbaarheid is echter nog behoefte aan verdere uitwerking van een gebruiksvriendelijk en voor de samenleving relevant monitoringsinstrument, met passende indicatoren. Daarom zijn we op zoek naar voorstellen voor monitoring van openbaarheid, of zelfs het bredere thema open overheid. Bij het opstellen van een voorstel is het belangrijk om bestaande systemen en initiatieven mee te nemen. Denk hierbij aan de indicatoren uit het Meerjarenplan van de VNG, de Monitor implementatie Woo van de VNG en het rijksbrede Woo-dashboard, dat inzicht biedt in de afhandeling van Woo-verzoeken door ministeries.
3. Open informatie – Betekenisvolle openbaarheid van overheidsinformatie
Er wordt steeds meer overheidsinformatie openbaar gemaakt, zowel actief als op verzoek. Dit wordt onder andere gestimuleerd door de Wet open overheid (Woo). Maar draagt deze groeiende hoeveelheid beschikbare informatie daadwerkelijk bij aan transparantie vanuit het perspectief van de burger? Wij zijn op zoek naar ideeën, oplossingen en tools die al openbaar gemaakte informatie betekenisvol maakt voor de samenleving en verschillende doelgroepen in de samenleving.
4. Open informatie – Uitzonderingsgronden Woo
Het uitgangspunt van de Woo is dat overheidsinformatie openbaar is, tenzij er sprake is van een uitzonderingsgrond. Deze uitzonderingen zijn bedoeld om andere belangrijke belangen te beschermen, zoals de privacy van personen of de veiligheid van de staat. Overheidsorganisaties zijn verantwoordelijk voor een zorgvuldige toepassing van deze uitzonderingsgronden bij het afhandelen van Woo-verzoeken, door deze informatie te lakken. De (mate van) toepassing van deze uitzonderingsgronden is een belangrijk onderwerp voor zowel de maatschappij als de overheid, omdat het iets zegt over de uitvoering van de Woo. Momenteel is hierover echter nog weinig overheidsbrede data beschikbaar. We zijn daarom op zoek naar onderzoek dat hier inzicht in kan geven, bijvoorbeeld met behulp van nieuwe technologieën zoals AI.
5. Open informatie – Financiering politieke partijen
Er wordt een dashboard ontwikkeld om de financiering van politieke partijen inzichtelijk te maken. Hoe kan een dashboard voor partijfinanciering worden ingezet door maatschappelijke partijen en hoe kan het verbeterd worden? Mogelijke thema’s zijn gebruikersonderzoek, feedbackloops of bredere communicatie.
6. Open algoritmen – Transparantie over algoritmes
Wat hebben burgers nodig om duidelijk, begrijpelijk en toegankelijk geïnformeerd te worden over het gebruik van algoritmes bij overheidsbesluitvorming? Daarbij gaat het om de volgende deelvragen: A. Wat willen burgers weten? Denk aan informatie over de gebruikte data, het typealgoritme, en hoe en waarom een besluit tot stand is gekomen. B. Wanneer willen zij deze informatie ontvangen? Is dat tijdens de verwerking van hun gegevens, of pas op het moment dat er een besluit wordt genomen? C. Op welke manier willen zij deze informatie ontvangen? Bijvoorbeeld schriftelijk, visueel of auditief – en in welke vorm: juridisch, technisch of juist in gewone, begrijpelijke taal? Kortom: Hoe ziet voor de ideale vorm van transparantie van algoritmen voor burgers eruit?
Indienen van een voorstel
· Voorstellen worden ingediend door een maatschappelijke organisatie of kennisinstelling.
· Het voorstel moet aansluiten op een van de genoemde beleidsvragen.
· Bij indiening geldt:
A. Er is een al georganiseerd partnerschap met een (lokale) overheidsorganisatie, en het plan bevat een voorstel voor opschaling; of
B. Je bent bereid om samen te werken met een overheidsorganisatie.
· Het voorstel moet binnen de looptijd van 1januari 2026 tot 30 juni 2027 tot concrete resultaten en impact leiden.
· Het voorstel bevat concrete informatie over de verwachte impact bij verdere uitwerking, en laat zien hoe het resultaat breder toepasbaar of opschaalbaar kan zijn.
· Bij toekenning ligt de financiële bijdragetussen €10.000 en €50.000.
· De samenwerking wordt na toekenning gefaciliteerd door de MCOIG.
Houd bij indiening ook rekening met het volgende:
· Je zult tijd moeten investeren in de samenwerking met de betrokken overheidsorganisatie.
· Het is mogelijk dat je wordt uitgenodigd voor een kennismakingsgesprek met een beleidsdirectie.
· Voor toekenning is het belangrijk dat er voldoende aansluiting is tussen het voorstel en de betrokken overheidsorganisatie. Het kan zijn dat je wordt gevraagd je voorstel aan te passen.
· Bij toekenning committeer je je aan deelname aan de bijeenkomsten van het Multi-Stakeholder Forum (MSF) van het Actieplan Open Overheid. Deze bijeenkomsten vinden minimaal twee keer per jaar plaats.
· Je wordt gevraagd regelmatig te rapporteren over de voortgang van je actiepunt. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat je gevraagd wordt een schriftelijke update of presentatie te geven.
· Je wordt gevraagd deel te nemen aan de evaluatie van het actiepunt. Dit houdt onder andere in dat je aan het einde van de uitvoering verslag uitbrengt over de behaalde resultaten, de impact en de geleerde lessen (lessons learned).
Beoordelingscriteria
De beoordeling gebeurt door vertegenwoordigers van de Rijksoverheid, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties. Elke aanvraag wordt getoetst aan onderstaande criteria:
1. Inhoudelijk: Het actiepunt past binnen (één of meer van) de volgende thema’s: 1) Open data, 2) Open informatie, 3) Open algoritmen,4) Open standaarden, 5) Open source.
2. Samenwerking: Het voorstel is ingediend dooreen maatschappelijke organisatie of kennisinstelling. Het actiepunt wordt uitgevoerd in samenwerking met een overheidsorganisatie. Bij de beoordeling wordt meegewogen in hoeverre het voorstel aanleiding biedt tot samenwerking tussen de indienende organisatie en de overheid.
3. Impact en maatschappelijke meerwaarde: Het actiepunt moet bijdragen aan zichtbare en concrete verbeteringen op het gebied van open overheid.
4. Haalbaarheid: De aanvraag bevat een realistische planning (met heldere fasering en mijlpalen) en begroting. Beoordeeld wordt of het actiepunt uitvoerbaar is binnen 1,5 jaar én past binnen het aangevraagde budget. Het budget kan ook als medefinanciering dienen.
5. Bekwaamheid van indieners: Aanvragers tonen aan over relevante ervaring, expertise en capaciteit te beschikken. Onderbouwing kan bijvoorbeeld via beschrijving van eerdere projecten.
6. Innovatie en herbruikbaarheid: Voorkeur gaat uit naar voorstellen die nieuwe methoden, technologieën of benaderingen toepassen en die herbruikbaar zijn voor andere overheidsorganisaties of maatschappelijke initiatieven.
Planning
· Opening indieningsperiode: 9 juli 2025
· Deadline indiening: 20 augustus 2025
· Bekendmaking uitslag: 15 oktober 2025
· Start nieuwe actiepunten: 1 januari 2026
Aanvraagformulier
Je kunt dit formulier gebruiken om je aanvraag in te dienen. We zien je voorstel met veel belangstelling tegemoet!
Meer informatie
Heb je nog vragen? Neem gerust contact op met de projectleider herijking Actieplan Open Overheid Paul Suijkerbuijk: Paul.Suijkerbuijk@ecp.nl