We spraken Maike Klip-Veldman van het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) over haar proposal “Transformatie naar een responsieve overheid: een blauwdruk vanuit het Vorderingenoverzicht Rijk”. In dit onderzoek kijkt zij hoe het Vorderingenoverzicht Rijk, dat burgers een overzicht geeft van hun betaalverplichtingen aan de overheid en hen zo in een gelijkere informatiepositie brengt, kan worden benut als blauwdruk voor een nieuwe generatie overheidsdiensten.

• Wat was de aanleiding om je juist met dit onderzoek bezig te gaan houden?

Vanuit mijn promotieonderzoek (klipklaar.nl) over hoe de overheid diensten kan maken die goed zijn voor mensen, volg ik o.a. het team dat het Vorderingenoverzicht Rijk (VO Rijk) maakt gedurende 2 jaar. VO Rijk geeft burgers een overzicht van hun betaalverplichtingen aan de overheid, met gegevens rechtstreeks vanuit de bron. Hiermee komen zij op een meer gelijke informatiepositie als de overheid. De lessen over hoe het team VO Rijk maakt en op welke standaarden dit gebaseerd is, kunnen breder binnen de overheid gedeeld worden en voor meer diensten toegepast. Die deelbaarheid willen we hier onderzoeken, en een plan maken hoe van VO Rijk een blauwdruk kunnen maken om zo te delen.

• Wat trekt jou persoonlijk of inhoudelijk aan in dit vraagstuk?

Ik werk al jaren aan overheidsdiensten waarbij ik - als gebruiksonderzoeker - vroeger vaak merkte dat overheidsdiensten niet aansluiten bij de ervaren werkelijkheid van burgers. Om overheidsdiensten te maken die wel goed zijn voor mensen, heb je een andere manier van werken en een nieuwe generatie van diensten nodig. In VO Rijk doen ze dat, dat is de reden dat ik hen gevraagd heb als casus voor mijn promotieonderzoek en dat ik de lessen hieruit graag breed wil delen.

• Voor wie is dit probleem het meest urgent en waarom?

Burgers die de overheid veel nodig hebben, ervaren het meest de nadelen wanneer zij niet in de juiste informatiepositie t.o.v. de overheid zijn. Ons project helpt vervolgens overheidsmedewerkers om die scheve verhouding aan te pakken in de manier waarop zij diensten ontwerpen.

• Wat zijn de maatschappelijke gevolgen als we hier niets mee doen?

Die gevolgen zijn al in volle gang. Burgers die vastlopen in situaties met allerlei samenloop van verschillende overheidsdiensten. En organisaties die vastlopen omdat ze niet wendbaar genoeg zijn om die vastlopende burgers vervolgens te helpen. Vervolgens gaat er veel geld naar allerlei persoonlijke maatwerkoplossingen, terwijl dat voorkomen had kunnen worden met betere overheidsdiensten.‍

• Wat hoop je concreet te veranderen of in gang te zetten met dit onderzoek?

Een praktisch en concreet voorbeeld te maken van wat "die nieuwe generatie overheidsdiensten" dan kan zijn. Zodat we dat ook op andere casuïstiek kunnen proberen toe te passen.

• Wat zijn de vervolgstappen die je gaat ondernemen na het afronden van het onderzoek, waar gaat het landen?

Paar vervolgstappen:
1. We gaan ons concept die we ook presenteren op het ECP-Jaarfestival verder uitwerken in een "uitvoeringslabaratorium" die we samen met verschillende orgs/
    projecten in het sociale domein willen verder brengen.
2. We doen mee met een fieldlab om een PoC te maken hoe je zowel de toekennen kant als de binnenkant bij elkaar kunt brengen. Dit prototype gebruiken we vervolgens
    in de verdere ontwikkeling.
3. We werken aan een verdiepend essay.

‍