In dit interview spraken wij Roel Lutkenhaus (Universiteit Twente) over zijn proposal: Samen werken aan een gelijkwaardige informatierelatie tussen burgers en overheid. Hij onderzoekt hoe gemeenten en inwoners samen kunnen werken aan meer wederzijds begrip en vertrouwen tussen overheid en burger.

‍

Wat was voor jullie de aanleiding om dit voorstel in te dienen?
Als we social media volgen lijkt het of een groeiende groep ontevreden is over traditionele instituten zoals de overheid, wetenschap en journalistiek. We zien dit terug op 'grote' thema's zoals corona, maar ook in het klein rond bijv. verduurzaming van woonwijken. Social media en internet spelen daarin ook een rol. Vertrouwen in zulke instituten is heel belangrijk voor een goed functionerende democratie, wat we als aanvragers belangrijk vinden.

Welk probleem of welke kans willen jullie hiermee aanpakken?
We willen de informatie relatietussen overheid, burgers en andere stakeholders rond een aantal concrete cases in Twente uitlichten. Door samen terug te blikken, op een constructieve manier, willen we kijken wat we daarvan kunnen leren voor een goede informatierelatie en een vitale democratie, ook op lokaal niveau.

Wat gaan jullie precies doen?
We zijn momenteel in gesprek meteen gemeenten om cases te selecteren waarbij de informatierelatie niet optimaal was. Het is belangrijk dat die cases een tijdje achter ons liggen en de emoties wat gedaald zijn. Rond die cases organiseren we evenementen waar we door de bril van de verschillende betrokkenen de tijdlijn reconstrueren. Wat is er precies gebeurd? En waarom? Wat werd daarbij gedacht en gevoeld? Wat was het krachtenveld? Zo krijgen we een goed beeld en kweken we meer onderling begrip. Vanuit dat punt gaan we lessen trekken: wat ging goed en wat kan in de toekomst beter? Die lessen willen we bundelen in een online manifest.

Wat is het uiteindelijke doel van jullie project?
Om gemeenten handvatten te geven om burgers en stakeholders op een goede manier te informeren of liever nog: betrekken bij beslissingen die voor burgers en stakeholders ingrijpend zijn. Een bescheiden stapje om lokale democratie vitaal te houden, ook in het digitale tijdperk.

Hoe gaan jullie het project uitvoeren?
We organiseren drie bijeenkomsten in Twente waarin burgers, gemeenten en andere partijen samenkomen om casussen te bespreken. Die gesprekken voeren we met de Appreciative Inquiry-methode, die inzet op wederzijds begrip en positieve oplossingen. We maken hierbij gebruik van participatief actieonderzoek en visualiseren de opbrengsten in zogeheten informatie-ecologiekaarten. Gemeenten, bibliotheken en culturele instellingen denken mee en helpen bij de uitvoering.

Zijn er al stappen gezet of bijzonderheden in de voorbereiding?
Jazeker, we zijn in gesprek met gemeenten en stakeholders om geschikte cases te vinden en ons daarover in te lezen. Dat doen we zorgvuldig. Het vergt immers lef om je nek uit te steken en je case te laten uitlichten. En we zijn we tegelijkertijd van overtuigd dat er fantastische lessen in verscholen liggen.

Wat hopen jullie te bereiken met dit project?
We willen concrete handvatten delen in de vorm van een manifest, maar we hopen ook via lokale en sociale media het gesprek op gang te brengen over hoe we de democratie meenemen richting de digitale samenleving. We willen een bewustzijn creëren dat democratie draait om samenwerken.

Wat zal er op korte of lange termijn veranderen dankzij jullie aanpak?
We hopen dat de handvatten gemeenten helpen om een goede informatierelatie te bewaken. We hopen dat burgers die dreigen af te haken zich weer serieus genomen gaan voelen.

Waarom past dit project bij de coalitie?
Veel van de doelen die we hebben komen overeen.

Waarom heb je juist gekozen om de financieringsaanvraag bij MCOIG te doen?
Veel onderzoek overmaatschappelijke onvrede gaat over grote thema's. Ik vind het juist leuk grote dingen klein te maken. Dan komt het dichter bij de mensen te staan voor wie je het doet. En het is een experiment. De beurs van MCOIG paste goed bij deze uitgangspunten.