De maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken (MCOIG) organiseerde op 15 oktober een coalitiebijeenkomst in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. Tijdens de bijeenkomst is besproken hoe digitalisering beter kan worden verankerd in de praktijk van overheden en maatschappelijke partners. We zijn in gesprek gegaan met twee kandidaat kamerleden, Hemin Hawezy (CDA) en Nathalie van Berkel (D66). Hemin Hawezy sprak over het belang van het betrekken van de burger bij het maken van beleid. Nathalie van Berkel (D66) sprak over het belang van structurele samenwerking tussen beleid, uitvoering en maatschappij, en hoe deze samenwerking van elkaar afhankelijk is.  Ook zijn we dieper ingegaan op de Nationale Digitaliseringsstrategie (NDS) met Annemarie van der Poel en Erik Jan Boon. Tenslotte presenteerde Paul Suijkerbuijk (MCOIG) de acht nieuwe actiepunten van het actieplan Open Overheid.

Beleid vormgeven vanuit de ervaring vanuit de gebruiker

In het eerste onderdeel sprak Hemin Hawezy (CDA en promovendus aan de Universiteit Leiden). Hij deelde zijn jeugdervaringen met het overheidssysteem. Hawezy vindt dat digitalisering in de dagelijkse praktijk van overheden en maatschappelijke partners sterker verankerd kan worden.  

Hij vertelde hoe zijn moeder vroeger in de bijstand zat. Toen zijn broer uit huis ging en zijn laptop meenam, had Hawzey geen eigen laptop meer om schoolwerk op te maken. Hij heeft daardoor van dichtbij ervaren hoe lastig het kan zijn om een laptop aan te schaffen wanneer financiële middelen beperkt zijn. Binnen de bestaande regeling ontvangt een gezin een vergoeding van 500 euro en kan een langdurige lening worden aangevraagd voor de aanschaf van schoolspullen. Echter, de regeling vereist dat deze kosten eerst zelf worden voorgeschoten, dit iets wat voor gezinnen in de bijstand vaak niet haalbaar is. Hawzey benadrukte daarom het belang van beleidsvorming vanuit het perspectief van de gebruiker, zodat regelingen beter aansluiten op de werkelijkheid van mensen die ervan afhankelijk zijn.

Politiek leiderschap en durf

Bij spreker Anne-Marie van der Poel, senior medewerker bij de afdeling Dienstverlening van BZK (NDS), lag de focus op de rol van politiek en bestuur. Er klonk brede steun voor meer lef om bestaande technologie, instrumenten en systemen actiever in te zetten binnen de publieke dienstverlening, juist in tijden van arbeidsmarktkrapte. Daarbij werd het belang van vertrouwen tussen overheid en burger benadrukt: technologie moet niet alleen efficiënt zijn, maar ook duidelijke waarborgen bieden, zodat burgers zich geholpen én veilig voelen.

“Maak de NDS politiek, laat zien welke mensen er écht beter van worden en hoe technologie hun dagelijks leven verbetert,”: aldus Anne-Marie van der Poel.

De Nederlandse Digitaliseringsstrategie (NDS) werd door meerdere deelnemers gezien als een kans om versnippering te doorbreken en samenwerking tussen overheden en organisaties te versterken. Dit vraagt om bestuurlijke ruimte en vertrouwen, een plek op de financiële en politieke agenda, en de bereidheid om resultaten te delen en te verbreden naar andere overheden.

De NDS werd omschreven als een sterk fundament voor de komende jaren, mits er voldoende middelen en prioriteit beschikbaar blijven, ook richting een volgend kabinet.

Hervormen voor samenhang en wendbaarheid

Nathalie van Berkel (D66, voormalig lid Raad van Bestuur UWV) sprak over de complexiteit van politiek-bestuurlijk Nederland. Het bekende poldermodel levert samenwerking op, maar kan ook leiden tot langzame besluitvorming.

Er kwamen twee hervormingsvoorstellen naar voren:

• Commissies die werken op basis van opgaven in plaats van strikt thematische indelingen, om beleid en uitvoering dichter bij elkaar te brengen;

• Ministers die zowel ‘van’ als ‘voor’ maatschappelijke thema’s zijn, om horizontale én verticale verantwoordelijkheid mogelijk te maken.

Ook het vroegtijdig betrekken van de uitvoering en ervaringsdeskundigen werd als essentieel gezien voor betere beleidsontwikkeling.

Wetgeving eenvoudiger maken

Een ander belangrijk thema was de complexiteit van wet- en regelgeving. Vanuit politieke hoek sprak Nathalie van Berkel steun uit voor een stapsgewijze hervorming, met een basisbedrag in plaats van een volledig nieuw basisinkomen, zodat toeslagen en regelingen geleidelijk samengevoegd kunnen worden.

Ze vergeleek ze het huidige systeem met een Jenga-toren:

‘Als je één onderdeel weghaalt, weet je nooit zeker of de toren niet instort. Daarom moet verandering zorgvuldig, in stappen gebeuren.’: aldus Nathalie van Berkel.

Nieuwe actiepunten voor het Actieplan

Namens de coalitie presenteerde Paul Suijkerbuijk samen met Floortje Fontein van Programma Open Overheid (PROO) de adviezen voor de herijking van het Actieplan Open Overheid. Belangrijke aanbevelingen zijn:

• Verbreding van de focus, van open informatie naar open aanpak en participatie;

• Verbinding tussen bestuurlijke en technologische dimensies van open overheid;

• Inventarisatie van initiatieven om versnippering tegen te gaan;

• Een sterkere rol voor gemeenten, inclusief de kleinere, die dicht bij burgers staan.

Er werd ook benadrukt dat het MultiStakeholder Forum (MSF) een centrale rol blijft spelen als verbindend platform voor overheden, maatschappelijke partijen en departementen. Op voordracht van de Adviesgroep van de coalitie heeft PROO voorstellen voor nieuwe actiepunten toegekend die in 2026 financieel ondersteund worden. Op 6 november 2025 organiseert de coalitie een Multi-Stakeholder Forum bijeenkomt waarin verder ingegaan wordt op dit onderwerp.

Lees hier meer over de acht actiepunten

Meld je hier aanvoor de MultiStakeholder bijeenkomst

‍